Những điều cần biết để phòng cúm cho trẻ nhỏ trong mùa xuân
Mùa xuân với đặc điểm độ ẩm cao, nhiệt độ thuận lợi cho các loại virus, đặc biệt là virus cúm phát triển. Đây cũng là giai đoạn bệnh cúm "vào mùa". Vậy nên cha mẹ cần lưu ý cách chăm sóc trẻ tại nhà, chuẩn bị cho trẻ một hệ miễn dịch khỏe mạnh để chống lại bệnh tật.
Cúm ở trẻ em không được chủ quan
Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Bệnh xảy ra hàng năm, thường vào mùa đông xuân hoặc khi chuyển mùa. Theo CDC Mỹ, ước đoán hàng năm có từ 290.000 đến 650 000 ca tử vong liên quan đến cúm mùa, trong đó tỉ lệ tử vong trẻ em từ 110 - 140 trẻ/10.000 người tử vong. Bệnh cúm có khả năng lây nhiễm rất cao, lây trực tiếp từ người bệnh sang người lành thông qua các giọt bắn nhỏ khi nói chuyện, khi ho, hắt hơi. Tại Việt Nam các virus gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B.
Bệnh cúm mùa tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp, người bị suy giảm miễn dịch, người trên 65 tuổi, trẻ em, đặc biệt ở lứa tuổi < 5 tuổi có thể gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
Cúm mùa là một bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do virus cúm gây nên. Ảnh minh hoạ.
Biểu hiện của cúm mùa và mức độ bệnh
Thông thường cúm mùa lây qua tiếp xúc, trẻ sẽ bị cúm khi tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân cúm mùa hoặc sống tại khu vực có bệnh cúm lưu hành.
Biểu hiện cúm mùa thường xuất hiện sau 1- 4 ngày, sau khi cơ thể tiếp xúc với virus cúm, với biểu hiện sốt trên 38 độ C, đau đầu, đau nhức cơ toàn thân, ăn không ngon, mệt mỏi và có một trong số các biểu hiện về hô hấp như đau họng, hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mũi, ho, khó thở.
Để chẩn đoán cúm ở các giai đoạn mức độ bệnh như sau:
- Nếu cúm ở thể nhẹ - chưa có biến chứng: Thường có biểu hiện hội chứng cúm đơn thuần.
- Nếu cúm ở thể nặng, có biến chứng: Thường là trường hợp nghi ngờ hoặc xác định kèm theo một trong các biểu hiện như: Tổn thương ở phổi với biểu hiện suy hô hấp khiến trẻ thở nhanh, khó thở... có các biến chứng thứ phát như viêm xoang, viêm phổi do bội nhiễm vi khuẩn, sốc nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng. Ngoài ra, bệnh nhi có các dấu hiệu nặng lên của các bệnh lý mạn tính kèm theo (bệnh phổi, bệnh gan, suy thận, tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh về máu).
Nhiều cha mẹ thường quan tâm vậy trẻ mắc cúm có đáng lo lắng không? Trên thực tế cúm lành tính, tuy nhiên nhóm trẻ có nguy cơ cao biến chứng cúm nặng thường là trẻ < 5 tuổi, đặc biệt trẻ < 2 tuổi.
Nhóm trẻ mắc những bệnh mạn tính như: Chậm phát triển trí tuệ hoặc vận động, hen phế quản, tim bẩm sinh, suy thận mạn, xơ gan… Trẻ suy dinh dưỡng hoặc béo phì nặng; trẻ suy giảm miễn dịch bẩm sinh… khi mắc cúm sẽ có nguy cơ biến chứng nặng hơn.
Cha mẹ cần tiêm vaccine cúm mùa cho trẻ từ 6 tháng trở lên để phòng bệnh cúm. Ảnh minh hoạ.
Cần chăm sóc đúng khi trẻ bị cúm
Khi nghi ngờ nhiễm cúm hoặc đã xác định nhiễm cúm phải được cách ly y tế và thông báo kịp thời cho cán bộ y tế gần nhất. Ngoài việc thực hiện chỉ định của bác sĩ, cha mẹ cần lưu ý những điều sau khi chăm sóc trẻ mắc bệnh.
Theo dõi sát sao tình trạng bệnh của trẻ, hạ sốt, nới rộng quần áo, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát. Nếu trẻ sốt cần chườm ấm ở vùng trán, nách, bẹn. (Nhiệt độ nước chườm được xác định bằng cách nhúng cùi chỏ của người lớn vào chậu nước, nếu thấy ấm là được.). Cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ, mỗi 4 - 6h uống nhắc lại 1 lần nếu trẻ có sốt ≥ 38.5 độ C
Cha mẹ cần chú ý đến việc vệ sinh đường hô hấp
- Đối với vệ sinh mũi miệng: Cha mẹ dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi, dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng. Không nên dùng khăn xô vì sau mỗi lần lau, nếu không thay khăn mới, dùng lại khăn cũ virus vẫn bám lại trên khăn.
Hàng ngày, nhỏ dung dịch nước muối sinh lý Natriclorid 9‰ vào mắt, mũi cho trẻ, súc miệng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối pha loãng đối với trẻ lớn.
Thường xuyên vệ sinh tay sạch sẽ bằng xà phòng với nước sạch (vệ sinh cả bàn tay người chăm sóc và cả cho trẻ), tránh tối đa việc đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
Chủ động phòng bệnh cúm mùa cho trẻ
Do chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cúm nên việc chủ động phòng chống bệnh cúm mùa cho trẻ là biện pháp hiệu quả. Cha mẹ cần thực hiện khuyến cáo của Bộ Y tế như:
Cần đảm bảo vệ sinh cá nhân, che miệng khi hắt hơi; thường xuyên rửa tay xà phòng với nước sạch; vệ sinh mũi, họng hàng ngày bằng nước muối.
Cần giữ ấm cơ thể, ăn uống đủ chất dinh dưỡng để nâng cao thể trạng. Ngoài ra, cha mẹ cần tiêm vaccine cúm mùa cho trẻ từ 6 tháng trở lên.
Cần hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân cúm hoặc các trường hợp nghi ngờ mắc bệnh; Sử dụng khẩu trang y tế khi cần thiết. Đặc biệt, cha mẹ không nên tự ý mua thuốc và sử dụng thuốc kháng virus, cần phải theo hướng dẫn và có chỉ định của thầy thuốc.
Khi thấy trẻ có triệu chứng ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, mệt mỏi... cần cho trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám, xử trí kịp thời.
BS Trần Anh Tuấn
