Mang thai sớm và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên: Đừng để thiếu hiểu biết đánh đổi tương lai

Mang thai sớm, mang thai ngoài ý muốn và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên đang trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đếnđến sức khỏethể chất, tâm lý và tương lai của thanh thiếu niênmà còn để lại hệ lụy lâu dài đối với gia đình và xã hội.

Thực trạng đáng lo ngại

Theo các báo cáo chuyên môn của ngành y tế và các tổ chức quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới và Quỹ Dân số Liên Hợp QuốcTại Việt Nam, mang thai ở lứa tuổi vị thành niên, chủ yếu trong nhóm từ 15–19 tuổi, vẫn chiếm tỷ lệ đáng kể, ước khoảng 2,5–3% tổng số thai kỳ hằng năm. Thực tế cho thấy, mỗi năm có hàng trăm nghìn ca nạo phá thai, trong đó vị thành niên chiếm tỷ lệ không nhỏ, nhiều trường hợp là học sinh, sinh viên. Điều đáng lo ngại là nhiều ca phá thai diễn ra ở độ tuổi rất trẻ, khi các em chưa sẵn sàng cả về thể chất lẫn tâm lý.

Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng này là sự thiếu hụt kiến thức và kỹ năng về sức khỏe sinh sản. Nhiều bạn trẻ quan hệ tình dục sớm nhưng chưa được trang bị đầy đủ hiểu biết cần thiết về cơ chế mang thai và các biện pháp tránh thai an toàn. Các khảo sát cho thấy, chỉ khoảng 17% vị thành niên hiểu đúng thời điểm có thể mang thai, trong khi khoảng 26% biết cách sử dụng bao cao su đúng cách. Khoảng trống kiến thức này làm gia tăng nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, kéo theo hệ lụy nạo phá thai, trong đó có không ít trường hợp được thực hiện trong điều kiện không an toàn.

Hậu quả nặng nề

Mang thai ở tuổi vị thành niên tiềm ẩn nhiều nguy cơ

Mang thai ở tuổi vị thành niên tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe. Do cơ thể chưa phát triển hoàn thiện, các em dễ gặp các tai biến trong thai kỳ và khi sinh, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản. Việc mang thai sớm cũng thường khiến việc học tập bị gián đoạn, tạo áp lực tâm lý nặng nề, cảm giác lo lắng, mặc cảm và nguy cơ bị kỳ thị. Trong nhiều trường hợp, nạo phá thai được lựa chọn như một giải pháp bất đắc dĩ. Tuy nhiên, nếu phá thai không an toàn hoặc thực hiện tại các cơ sở không đủ điều kiện y tế, nguy cơ nhiễm trùng, băng huyết, tổn thương tử cung, thậm chí vô sinh hoặc đe dọa tính mạng là hoàn toàn có thể xảy ra.

Nguyên nhân chủ yếu

• Thiếu kiến thức, kỹ năng về giới tính và sức khỏe sinh sản.
• Ngại chia sẻ, thiếu sự đồng hành từ gia đình.
• Quan hệ tình dục sớm nhưng không sử dụng hoặc sử dụng sai biện pháp tránh thai.
• Ảnh hưởng từ mạng xã hội, phim ảnh và áp lực bạn bè.

Phòng tránh – Những điều phụ huynh và vị thành niên cần biết

✔ Hiểu đúng về sinh sản

• Biết cách thức mang thai, thời điểm dễ mang thai, và các biện pháp tránh thai hiệu quả như bao cao su, thuốc tránh thai khẩn cấp…
• Trao đổi cởi mở với con em về giới tính, trách nhiệm và hậu quả của quan hệ tình dục.

✔ Sử dụng biện pháp tránh thai an toàn

• Bao cao su là biện pháp dễ sử dụng, vừa giúp phòng tránh thai ngoài ý muốn, vừa bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Tìm hiểu và sử dụng tiện ích tránh thai hiện đại tại các cơ sở y tế hoặc phòng khám uy tín.

✔ Không tìm đến phương pháp phá thai “chui”

• Phá thai không an toàn có thể gây nhiễm trùng, xuất huyết, vô sinh và nguy hiểm đến tính mạng.
• Nếu là trường hợp ngoài ý muốn, hãy đến cơ sở y tế chính thống để được tư vấn an toàn.

✔ Gia đình là nền tảng quan trọng

• Phụ huynh cần lắng nghe, chia sẻ và tạo môi trường để con trẻ hỏi – hiểu đúng đắn.
• Xây dựng mối quan hệ tin cậy để con trẻ không cảm thấy e ngại, che giấu hay tự làm điều nguy hiểm.

Phòng tránh mang thai sớm và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên không chỉ là trách nhiệm của riêng các bạn trẻ mà cần sự chung tay của gia đình, nhà trường và xã hội. Trang bị kiến thức, kỹ năng sống và sự đồng hành kịp thời chính là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe, tương lai và hạnh phúc của thế hệ trẻ.

Hồng Nhung T.H