Làm gì để người Việt không bị 'đói' vi chất dinh dưỡng?

Theo thống kê, chỉ khoảng 27% hộ gia đình tại Việt Nam sử dụng muối iốt đủ tiêu chuẩn, thấp hơn nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Tương tự, tình trạng thiếu sắt, kẽm, vitamin A cũng khá phổ biến. Theo các chuyên gia, việc thiếu hụt các vi chất gây nhiều hệ luỵ sức khoẻ trẻ em, phụ nữ mang thai...

Sáng nay - 11/10, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên đã chủ trì hội thảo góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 09/2016 về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm.

Thiếu vi chất dinh dưỡng - nạn 'đói' tiềm ẩn

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, thiếu vi chất dinh dưỡng diễn ra một cách từ từ, âm thầm, dần dần mới biểu hiện ra ngoài.

"Vì thế, nó còn được gọi là nạn đói tiềm ẩn, là vấn đề chúng ta cần quan tâm để đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng, vi chất cho sự phát triển của con người. Qua đánh giá, việc thiếu hụt vi chất dinh dưỡng có thể khắc phục hiệu quả theo khuyến cáo của các tổ chức quốc tế để tăng cường iốt, sắt, kẽm, và vitamin khác"- Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nói.

Sau 7 năm thực hiện Nghị định 09, kết quả điều tra dinh dưỡng cho thấy tình trạng thiếu hụt vi chất dinh dưỡng ở cộng đồng vẫn còn cao. Trong quá trình tổ chức thực hiện, theo đề nghị của một số doanh nghiệp, năm 2018, Nghị quyết 19 được ban hành theo hướng khuyến khích doanh nghiệp chế biến thực phẩm bổ sung vi chất này vào các sản phẩm.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, thực tế lượng vi chất iốt, kẽm, sắt, vitamin A vẫn thiếu hụt trong cộng đồng. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới, Việt Nam vẫn đứng trong nhóm 26 nước còn thiếu hụt iốt.

"Chúng ta cần biện pháp can thiệp ở cộng đồng để đảm bảo người dân Việt không bị thiếu hụt vi chất. Vì thế, Chính phủ đã giao Bộ Y tế nghiên cứu, đề xuất việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 09 để phù hợp với thực tiễn Việt Nam"- Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên thông tin.

TS Trương Tuyết Mai, Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đánh giá, tại Việt Nam, tình trạng thiếu iốt, sắt, kẽm, vitamin A còn là vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. Số lượng doanh nghiệp tuân thủ việc bổ sung iốt vào muối ăn, vitamin A vào dầu và sắt, kẽm vào bột mì đã giảm sau khi có Nghị quyết 19.

Cụ thể, khảo sát cho thấy giá trị trung vị iốt niệu ở trẻ em miền núi, phụ nữ độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ mang thai đều không đạt theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới. Đặc biệt, con số này ở phụ nữ mang thai chỉ đạt gần một nửa so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới.

Ngoài ra, tỷ lệ hộ gia đình được bao phủ muối iốt tiêu chuẩn chỉ 27%, trong khi yêu cầu của Tổ chức Y tế thế giới là trên 90%. Tương tự, chúng ta đang ở mức độ khá nặng về thiếu kẽm, vitamin A trên quần thể.

"Chúng ta phải tiếp tục theo dõi, làm các biện pháp để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng. Trong việc thực hiện bắt buộc tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm, chúng ta vẫn như đang đứng yên trong khi thế giới di chuyển theo hướng bắt buộc tăng cường vi chất vào thực phẩm"- Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng nhấn mạnh.

Chuyên gia khuyến nghị gì về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm tại Việt Nam?

TS Roland Kupka, Cố vấn dinh dưỡng khu vực, Văn phòng UNICEF khu vực châu Á Thái Bình Dương cho biết, tình trạng thiếu iốt, sắt, kẽm… ảnh hưởng nhiều đến trẻ em, bà mẹ, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Iốt là nguyên nhân đáng kể gây suy giảm trí tuệ ở trẻ, nó cũng liên quan đến các nguy cơ sức khỏe khác như thai chết lưu, sảy thai ở phụ nữ.

Thiếu sắt khiến thai nhi phát triển kém, thiếu kẽm sẽ gây suy yếu sự phát triển và tăng tỷ lệ mắc, nguy cơ mắc tiêu chảy, nhiễm trùng hô hấp cấp tính và tử vong ở trẻ em.

Theo chuyên gia của UNICEF, tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm đang thực hiện tại 10 nước ASEAN. Việt Nam và các quốc gia thành viên ASEAN khác đã thể hiện cam kết tăng cường vi chất dinh dưỡng bắt buộc trên diện rộng vào thực phẩm. 2 thập kỷ trước Việt Nam đã kiểm soát thành công hiệu quả tăng cường iốt thông qua bổ sung iốt vào muối và thực phẩm.

Nhưng hiện nay Việt Nam đang là 1 trong 20 quốc gia thiếu hụt iốt trong nhóm ưu tiên như phụ nữ mang thai, phụ nữ độ tuổi sinh sản, trẻ trong độ tuổi đi học. Chỉ 27% gia đình ở Việt Nam bổ sung iốt trong bữa ăn theo khuyến cáo về dinh dưỡng trong thực phẩm. Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo thực hành bổ sung vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm là cần thiết.

"Tại Việt Nam, cần sử dụng toàn bộ công cụ để bổ sung thiếu hụt này bằng việc tăng cường vi chất dinh dưỡng trên diện rộng và quy mô lớn.

Chúng tôi khuyến nghị bắt buộc tăng cường chất dinh dưỡng vào dầu ăn, bột mì và muối để giải quyết tình trạng thiếu hụt vitamin và khoáng chất hiện đang phổ biến ở Việt Nam"- TS Roland Kupka nhấn mạnh.

Tại hội thảo, chuyên gia Viện Dinh dưỡng Quốc gia đề nghị dự thảo sửa đổi Nghị định 09 không thay đổi khoản 1 điều 6, cần phải tiếp tục thực hiện tăng cường iốt trong muối dùng để ăn trực tiếp và muối dùng trong chế biến thực phẩm; tăng cường sắt, kẽm vào bột mì, vitamin A vào dầu ăn để đảm bảo phòng chống thiếu hụt vi chất trên cộng đồng, góp phần thực hiện các mục tiêu Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Thái Bình/Ảnh: Trần Minh