Không khí lạnh tăng cường: Cảnh báo tình trạng đột quỵ ở người trẻ tuổi

Trong những ngày gần đây, không khí lạnh liên tục tăng cường khiến nền nhiệt giảm sâu, độ ẩm thấp và thời tiết thay đổi đột ngột. Đây là điều kiện thuận lợi gây co mạch, làm tăng huyết áp đột ngột – yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến đột quỵ (tai biến mạch máu não). Điều đáng báo động là đột quỵ không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà đang có xu hướng trẻ hóa và tăng nhanh ở nhóm người trẻ từ 20–45 tuổi do những thói quen xấu gây nên. Việc nhận biết và phòng tránh ngay từ bây giờ là vô cùng cấp thiết.

Thực trạng đáng lo ngại – Trẻ hóa đối tượng đột quỵ

Đột quỵ là tình trạng não bị tổn thương nghiêm trọng do dòng máu nuôi não bị gián đoạn hoặc giảm sút, khiến tế bào não thiếu oxy và dưỡng chất. Nếu không được cấp máu kịp thời, tế bào não sẽ chết nhanh chóng. Theo thống kê của các bệnh viện chuyên khoa thần kinh lớn tại Việt Nam và trên thế giới, tỷ lệ người trẻ tuổi bị đột quỵ đang có xu hướng gia tăng đáng kể: Nhiều nghiên cứu trong nước cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân đột quỵ dưới 45 tuổi có thể chiếm từ 10% đến 15% tổng số ca đột quỵ. Tỷ lệ này được ghi nhận đang tăng khoảng 2% mỗi năm trong thập kỷ qua. Sự chậm trễ trong cấp cứu sẽ làm số lượng tế bào não chết đi càng nhiều, dẫn đến các di chứng nặng nề về vận động, tư duy, ngôn ngữ và có thể dẫn đến tử vong.

Đột quỵ gồm hai dạng chính: đột quỵ thiếu máu cục bộ (chiếm 85%), xảy ra khi cục máu đông làm tắc động mạch nuôi não; và đột quỵ xuất huyết, khi mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu ồ ạt và tổn thương não nghiêm trọng.

Vì sao lại gia tăng tình trạng đột quỵ ở người trẻ?

Nguy cơ đột quỵ ở người trẻ gia tăng vào mùa lạnh là sự kết hợp của yếu tố thời tiết và thói quen sinh hoạt không khoa học:

Thời tiết lạnh sâu khiến cơ thể phải thích nghi nhanh. Cơ chế tự nhiên của cơ thể là làm co mạch máu để giữ ấm, điều này làm tăng huyết áp đột ngột, tăng áp lực lên hệ tim mạch, và làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông hoặc vỡ mạch máu não.

Tắm đêm, tắm khuya là trong những thói quen nguy hiểm nhưng phổ biến ở người trẻ. Tắm muộn, khi cơ thể thường mệt mỏi, nhiệt độ cơ thể chưa ổn định, tiếp xúc với nước (dù ấm) khi tiếp xúc với không khí lạnh có thể gây co mạch đột ngột, làm tăng áp lực máu lên não, dễ dẫn đến đột quỵ thiếu máu cục bộ hoặc đột quỵ xuất huyết.

Thói quen sinh hoạt không điều độ: Thức khuya kéo dài, thiếu ngủ, ít vận động, lạm dụng rượu bia, thuốc lá (bao gồm cả thuốc lá điện tử) các chất kích thích này gây tổn thương nội mạc mạch máu.

Căng thẳng kéo dài (Stress): Áp lực công việc, cuộc sống làm tăng các hormone gây co mạch, tăng nhịp tim và huyết áp.

Bệnh lý nền bị bỏ qua: Tỷ lệ người trẻ mắc các bệnh lý nguy cơ cao như: Tăng huyết áp, Rối loạn mỡ máu (mỡ máu cao), Béo phì, Tiểu đường đang tăng nhanh. Các bệnh này thường không biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến người trẻ chủ quan, không điều trị, tạo tiền đề cho đột quỵ.