Sán dây chó làm ổ trong phổi người đàn ông vì thói quen ăn gỏi

Bệnh nhân nhập viện với các các triệu chứng mệt mỏi, đau vùng ngực phải âm ỉ, thỉnh thoảng khó thở, không sốt, không ho, không mẩn ngứa, không sút cân. Khai thác bệnh sử, trước khi khởi phát bệnh, bệnh nhân đã ăn các thực phẩm tái hoặc sống nhiều lần như: Thịt cừu nướng chưa chín, tiết canh dê, rau sống và gỏi cá...

Sau khi khám, kết quả chụp phim cắt lớp vi tính lồng ngực cho thấy: Tổn thương dạng nang thùy dưới phổi phải kích thước 12x9x8cm. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật cắt nang dịch.

Các bác sĩ Bệnh viện TWQĐ 108 đã tiến hành phẫu thuật nội soi lồng ngực cắt nang dịch cho bệnh nhân. Tổn thương trong mổ là một nang dịch kích thước lớn, thành dày, dịch nang trong, bên trong có chứa các đầu sán nằm ở thùy dưới phổi phải. Bệnh phẩm được gửi soi tươi xác định ấu trùng sán dây chó. Sau mổ bệnh nhân diễn biến ổn định, hồi phục tốt.

Bệnh sán dây chó là bệnh gây ra bởi các loài sán thuộc giống Echinococcus. Giống Echinococcus có khoảng 10 loài. Trong đó hai loài gây bệnh chính ở người là: E. granulosus và E. multilocularis. Loài E. granulosus gây tổn thương thể nang nước (Cystic echinococcosis), loài này có vật chủ chính là chó nuôi, chó hoang... Vật chủ trung gian là loài động vật ăn cỏ, đặc biệt là cừu.

Cảnh báo nguy hiểm khi nhiễm ấu trùng sán dây chó

Bệnh do ấu trùng sán dây chó Echinococcus có biểu hiện lâm sàng phụ thuộc vào loài sán dây chó bị nhiễm. Bệnh có đặc điểm là phát triển chậm, trong một thời gian dài có thể hoàn toàn không có triệu chứng. Các nang sán hay gặp ở gan, sau đó là phổi và các cơ quan khác như thận, lách, tim, tổ chức thần kinh hoặc xương. Nếu không phát hiện kịp thời, bệnh sán chó sẽ gây ra tình trạng: Thường xuyên mệt mỏi, giảm cân, tiêu chảy, ngứa xung quanh hậu môn, động kinh, suy nhược, thiếu máu.

Ngoài ra, nó có thể gây ra những biến chứng cực kỳ nguy hiểm:

- Biến chứng tại gan, phổi: Khi ấu trùng di chuyển vào 2 cơ quan này, có thể gây viêm gan, viêm phổi - là những biến chứng nguy hiểm khi ấu trùng di chuyển đến những vùng này. Nếu biến chứng ở mức độ nặng, người bệnh sẽ có các triệu chứng toàn thân như: Gan to, viêm gan, tổn thương phổi...

- Biến chứng tại tim: Khi ấu trùng di chuyển đến tim, mặc dù hiếm khi xảy ra nhưng lại gây nguy hiểm cho tính mạng. Lúc này, chúng có thể gây viêm cơ tim tăng bạch cầu ái toan, viêm màng ngoài của tim... Người bệnh cũng có thể sẽ bị chèn ép tim, suy tim, thậm chí gây ảnh hưởng đến sự sống còn của bệnh nhân.

- Hệ thần kinh trung ương: Nếu ấu trùng di chuyển đến hệ thần kinh trung ương thì sẽ gây ra các triệu chứng viêm thần kinh ngoại biên, viêm màng não, viêm tủy sống, cứng cổ, mất khả năng điều hòa vận động. Mặc dù tổn thương hệ thần kinh trung ương do nhiễm sán chó tuy hiếm gặp, nhưng nó gây ra nguy cơ gây ra biến chứng nghiêm trọng như động kinh, rối loạn cảm giác, hôn mê, yếu cơ, rối loạn đại - tiểu tiện..

- Biến chứng tại mắt: Khi ấu trùng di chuyển và khu trú tại mắt (thường xảy ra ở thanh thiếu niên), cơ thể sẽ phản ứng bằng cách tạo ra các u hạt vây quanh ấu trùng. Đây chính là những tổn thương ở mắt gây suy giảm thị lực rồi dần dần dẫn đến mất thị lực hoàn toàn. Ấu trùng di chuyển vào mắt còn gây xâm lấn võng mạc dẫn đến bong võng mạc và người bệnh có sẽ bị mù lòa.

BS. Nguyễn Văn Hoàng - Khoa Ngoại lồng ngực, Bệnh viện TWQĐ 108 khuyến cáo: Tất cả mọi người đều có khả năng nhiễm ấu trùng sán dây chó và có thể bị nhiễm nếu ăn phải trứng sán dây chó. Người mắc bệnh do nuốt phải trứng sán dây chó khi ăn uống các loại thực phẩm bị nhiễm trứng sán dây chó. Người sau khi có tiếp xúc trực tiếp với chó, cáo, chồn nhiễm bệnh cũng có nguy cơ này.

Để tránh nhiễm ấu trùng sán dây chó cũng như các ấu trùng ký sinh khác ở người, người dân cần thực hiện tốt các vấn đề sau:

- Ăn chín, uống sôi, không nên ăn gỏi, thức ăn chưa được nấu chín.

- Tránh tiếp xúc phân chó, chú ý vấn đề rửa tay sạch sẽ.

- Cắt đường lây truyền bằng cách không cho chó ăn các phủ tạng chưa được nấu chín.

- Đốt hoặc chôn sâu các phủ tạng của vật chủ trung gian bị chết.

- Tẩy sán định kỳ cho đàn chó có nguy cơ cao, giảm số lượng cá thể đàn chó.

Đối với người dân từng sống trong vùng dịch tễ có bệnh lưu hành, ăn các món ăn có nguy cơ nhiễm ấu trùng của Echinococcus cùng với các biểu hiện nghi ngờ như sốt nhẹ, mệt mỏi, ăn kém, vàng da, mẩn ngứa, đau ngực, khó thở, ho dai dẳng đôi khi ho máu cần đi khám ngay để chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời.

Nguyễn Hà