Ung thư tuyến giáp: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Ung thư tuyến giáp có nhiều loại khác nhau. Hay gặp nhất là ung thư tuyến giáp nhú, thể tủy, thể không biệt hóa, và thể biệt hóa.

Trong đó, ung thư tuyến giáp thể biệt hóa tiến triển chậm. Bệnh nhân thường đến viện ở giai đoạn chưa di căn xa, u tại chỗ và hạch di căn còn có thể cắt bỏ được và tiên lượng tốt.

Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa tiến triển nhanh. Bệnh nhân thường đến viện khi khối u và hạch đã xâm lấn rộng, không cắt bỏ được, di căn xa sớm và tiên lượng xấu.

Nguyên nhân gây ung thư tuyến giáp

Hiện nay người ta chưa tìm thấy nguyên nhân rõ ràng trong cơ chế sinh bệnh ung thư tuyên giáp. Hầu hết các nghiên cứu đều chỉ đưa ra các yếu tố nguy cơ cao dễ mắc bệnh.

Một số yếu tố sau liên quan tới ung thư tuyến giáp hay gặp bao gồm:

Nhiễm phóng xạ

Cơ thể người có thể bị nhiễm phóng xạ từ bên ngoài qua đường tiêu hóa, qua đường hô hấp gây ảnh hưởng đến tuyến giáp. Tiền sử điều trị các bệnh lý vùng cổ bằng phương pháp xạ trị.

Ung thư tuyến giáp do di truyền

Có khoảng 70% bệnh nhân ung thư tuyến giáp có gia đình (bố, mẹ, anh chị em…) từng mắc bệnh. Tuy nhiên hiện nay vẫn chưa tìm ra được gen nào dẫn tới sự di truyền này. Đối với ung thư tuyến giáp thể tủy thường có tính chất gia đình và di truyền.

Chế độ ăn thiếu i ốt

Thiếu i ốt trong chế độ ăn làm tăng nguy cơ mắc các khối bướu giáp đơn thuần cũng như ung thư tuyến giáp. Và trong nhóm này thường gặp ung thư tuyến giáp thể nang.

Yếu tố tuổi tác, thay đổi hormone, giới tính

Bệnh nhân mắc căn bệnh này chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 30-50 tuổi. Và phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2-4 lần so với nam giới. Nguyên nhân là do yếu tố hormone đặc thù ở phụ nữ và quá trình mang thai đã kích thích quá trình hình thành bướu ở tuyến giáp và hạch tuyến giáp.

Theo thời gian các bướu này có thể phát triển thành ung thư. Một số phụ nữ bị viêm tuyến giáp sau sinh. Điều này do sự thay đổi nội tiết trong cơ thể gây suy giáp tạm thời ở phụ nữ sau thời kỳ thai nghén.

Tiền sử mắc bệnh tuyến giáp

Các bệnh tuyến giáp như viêm tuyến giáp mạn tính Hashimoto hoặc viêm tuyến giáp bán cấp De Quervain, bướu giáp, bệnh Basedow hoặc hormone tuyến giáp mãn tính......có nguy cơ cao mắc ung thư tuyến giáp hơn người khác.

Phòng ngừa ung thư tuyến giáp

Tuy là căn bệnh dễ mắc phải nhưng vẫn có những cách để phòng ngừa ung thư tuyến giáp.

Tránh tiếp xúc với các chất, tia phóng xạ, bức xạ

Việc tiếp xúc với bức xạ từ môi trường sống, môi trường làm việc gây biến đổi gen, hình thành tế bào ung thư trong cơ thể. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến ung thư tuyến giáp. Đặc biệt, việc tiếp xúc với bức xạ khi tuổi còn nhỏ dễ dẫn đến nguy cơ cao mắc ung thư tuyến giáp khi trẻ tuổi.

Vì vậy cần hạn chế việc tiếp xúc với bức xạ trong môi trường sống như nơi sản xuất linh kiện điện tử, nhà máy hạt nhân… Hoặc khi làm việc trong môi trường có yếu tố độc hại, cần thực hiện nghiêm quy trình bảo hộ.

Thận trọng khi cơ thể có những biểu hiện bất thường

Nếu cơ thể bỗng nhiên có các biểu hiện lạ không rõ nguyên nhân như: mệt mỏi, tăng cân đột ngột, cơ thể trở nên nhạy cảm hơn, khàn giọng, khó nuốt… Cần đến khám tại các cơ sở y tế, vì đây là biểu hiện của rối loạn hormone tuyến giáp.

Thường xuyên tự kiểm tra vùng cổ

Việc kiểm tra vùng cổ rất đơn giản có thể tự thực hiện và thực hiện tại nhà. Bạn đứng trước gương và ngửa cổ ra sau. Tiếp đó dùng tay và sờ khu vực cổ xem có biểu hiện gì bất thường không. Kiểm tra vùng cổ thường xuyên có thể để kịp thời phát hiện các khối u bất thường.

Chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý

Cần duy trì chế độ ăn uống ít chất béo, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh. Bổ sung rau xanh, trái cây và chất xơ trong bữa ăn.

Đồng thời dùng muối i ốt, sử dụng các thực phẩm giàu i ốt như tảo, rong biển, hải sản. Ăn các loại thực phẩm giàu magie tốt cho tuyến giáp như hạt điều, hạch nhân,...

Việc duy trì chế độ ăn uống lành mạnh còn giúp bạn kiểm soát được cân nặng hợp lý. Điều này cũng góp phần giúp bạn phòng ngừa được ung thư tuyến giáp.

Khám sức khỏe định kỳ

Ngoài việc xây dựng một chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, chúng ta cần tầm soát ung thư định kỳ. Cũng có thể phát hiện ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm thông qua khám sức khỏe định kỳ. Điều này càng quan trọng hơn với những đối tượng có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp cao.

Nếu trong gia đình có tiền sử người thân bị mắc căn bệnh này thì cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh và điều trị kịp thời.

Tránh xa rượu bia chất kích thích

Sử dụng rượu bia, thuốc lá, chất kích thích làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý ung thư nói chung và ung thư tuyến giáp nói riêng.

ThS.BS Hoàng Vũ