Ung thư thực quản: Dấu hiệu và cách phòng ngừa

Ung thư thực quản là gì?

Ung thư thực quản là bệnh thường gặp ở Việt Nam, hàng năm có khoảng 10.000 ca ung thư thực quản mới mắc. Ung thư thực quản được định nghĩa là những tổn thương ung thư xuất phát từ biểu mô niêm mạc của thực quản.

Thực quản theo giải phẫu được chia làm 3 đoạn: 1/3 trên, 1/3 giữa và 1/3 cuối. Tại thực quản có biểu mô vảy và biểu mô tuyến. Ở 1/3 trên và 1/3 giữa phần lớn là ung thư biểu mô vảy, chiếm đến 90%. Còn ở 1/3 dưới phần lớn là ung thư biểu mô tuyến.

Biểu hiện ung thư thực quản

Dấu hiệu ung thư thực quản là gì? Tùy vào giai đoạn bệnh sẽ có những biểu hiện khác nhau

Giai đoạn sớm

Với ung thư thực quản, ở giai đoạn sớm thường tổn thương và gây ra những biến đổi rất nhỏ trên bề mặt của thực quản. Ở giai đoạn này không gây nên những rối loạn chức năng hay bất thường về máu, cho nên thường bệnh không có biểu hiện rõ ràng. Có thể bệnh nhân sẽ có những triệu chứng bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác như trào ngược:

- Nuốt nghẹn, nuốt vướng

- Cảm giác đau tức mơ hồ ở vùng ngực hoặc sau xương ức.

Giai đoạn muộn ung thư thực quản
Khi bệnh ở giai đoạn muộn hơn, khối u to gây ảnh hưởng đến lưu thông tiêu hóa từ thực quản đến dạ dày kém hơn những biểu hiện sẽ rõ ràng hơn nhiều. Lúc này sẽ gặp một số biểu hiện thường gặp nhất là:

- Nuốt vướng nuốt nghẹn

- Ho, khó thở, lúc này khối u đã to và xâm lấn vào phổi và vùng khí quản

- Gầy sút cân, suy kiệt, thiếu máu

Một số ít các trường hợp bệnh nhân có hạch ở vùng cổ. Lúc này khối u đã di căn.

Ung thư thực quản có chữa được không?
Lựa chọn phương pháp điều trị ung thư thực quản phụ thuộc vào giai đoạn ung thư, thể trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị cụ thể như:

- Phẫu thuật cắt thực quản tạo hình và vét hạch hoặc phẫu thuật giảm nhẹ triệu chứng. Phẫu thuật mở thông dạ dày khi bệnh nhân không ăn uống được và sẽ là đường hỗ trợ cho bệnh nhân khi điều trị hóa chất hoặc tia xạ.

- Xạ trị: thường phối hợp với hóa trị. Xạ trị kết hợp với hóa chất cũng là phương pháp điều trị chính khi u không còn khả năng phẫu thuật và chưa có di căn. Trong trường hợp ung thư tiến triển, xạ trị có thể được sử dụng để giảm nhẹ các ảnh hưởng do kích thước khối u hoặc do di căn.

Ung thư thực quản: Dấu hiệu và cách phòng ngừa - Ảnh 1.
Ung thư thực quản giai đoạn sớm biểu hiện rất mơ hồ, chỉ có thể phát hiện qua nội soi tiêu hóa.

- Chăm sóc giảm nhẹ là một chăm sóc y tế đặc biệt nhằm giảm nhẹ đau đớn và những triệu chứng trong khi bệnh nặng. Chăm sóc giảm nhẹ đặc hiệu với từng bệnh nhân, gia đình và từng bác sĩ khác nhau.

- Can thiệp qua nội soi: khi khối u thực quản được phát hiện ở giai đoạn sớm, chưa xâm lấn, chưa có di căn hạch. Bệnh nhân có thể cắt bỏ toàn bộ tổn thương thành một khối qua nội soi nhờ kĩ thuật cắt tách niêm mạc (ESD) sau khi đã được các bác sĩ đánh giá kĩ lưỡng. Đây cũng là kĩ thuật đã và đang được áp dụng thường quy tại bệnh viện K. Phương pháp này đem lại hiệu quả cao trong điều trị và nhẹ nhàng cho bệnh nhân. Sau can thiệp bệnh nhân hồi phục nhanh, khỏi bệnh và không phải chịu tác dụng phụ của hóa chất, tia xạ, tránh được một cuộc phẫu thuật nặng nề.

Ung thư thực quản có di truyền không?

Ung thư thực quản rất ít liên quan đến di truyền. Chủ yếu do các yếu tố mắc phải trong đời sống thường ngày. Trong đó có 2 yếu tố thường gặp nhất là hút thuốc lá và uống rượu.

Ai có nguy cơ mắc ung thư thực quản?

Những người hút thuốc lá là đối tượng chủ yếu của ung thư biểu mô vảy thực quản. Và viêm thực quản trào ngược là yếu tố nguy cơ chính của ung thư biểu mô tuyến.

Tại Việt Nam, tỷ lệ hút thuốc lá lớn do vậy con số mắc ung thư thực quản cũng cao. Với ung thư biểu mô tuyến, nguy cơ chủ yếu là vấn đề liên quan đến trào ngược. Ở những người béo phì, thường ăn đồ ăn nhanh, nhiều chất béo, ít luyện tập là những yếu tố làm tăng nặng tình trạng trào ngược. Và khi trào ngược kéo dài lâu ngày sẽ làm biến đổi niêm mạc vùng chuyển tiếp giữa thực quản và dạ dày, đó là phần 1/3 dưới của thực quản. Từ đó dẫn tới tổn thương tiền ung thư - barrett thực quản. Và từ barrett thực quản sẽ dẫn tới ung thư biểu mô tuyến thực quản xuất hiện.

Ngoài ra còn một số yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư thực quản như:

- Uống rượu.

- Tổn thương thực quản do bỏng.

- Béo phì.

- Co thắt tâm vị.

Phòng ngừa ung thư thực quản

Làm sao để không bị ung thư thực quản? Vì ung thư thực quản có những nguyên nhân khá rõ ràng như hút thuốc lá, uống rượu, do đó để phòng ngừa ung thư thực quản chúng ta cần có lối sống khoa học. Với một lối sống lành mạnh bạn không chỉ phòng ngừa được ung thư thực quản mà còn phòng được rất nhiều bệnh ung thư nguy hiểm khác. Do đó cần:

- Cai rượu và dừng hút thuốc và đó là những yếu tố nguy cơ chính gây tổn thương thực quản.

- Tập thể dục.

- Cân bằng chế độ ăn uống.

- Ăn nhiều hoa quả và rau xanh, không nên ăn các loại thực phẩm dễ gây ung thư.

- Hỏi bác sĩ về nguy cơ mắc ung thư của bạn. Khám và tầm soát phát hiện ung thư sớm khi đã tham khảo ý kiến của chuyên gia. Việc tầm soát định kỳ để nếu phát hiện ở giai đoạn sớm có thể loại bỏ.

ThS.BS Trần Đức Cảnh

Bệnh viện K Trung ương