Điều trị vết cháy nắng thế nào?

1. Cháy nắng có nguy hiểm không?

Cháy nắng là một loại tổn thương da do tiếp xúc quá nhiều với bức xạ UV từ mặt trời hoặc các nguồn nhân tạo như giường tắm nắng. Khi da tiếp xúc với tia UV quá mức, sẽ kích hoạt phản ứng trong các tế bào da, dẫn đến đỏ và viêm. Cháy nắng có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng, từ đỏ nhẹ, khó chịu đến phồng rộp và đau nghiêm trọng hơn.

Thời gian bị cháy nắng có thể khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nó. Những vết cháy nắng nhẹ thường kéo dài từ vài ngày đến một tuần, trong khi những vết cháy nắng nghiêm trọng hơn kèm theo mụn nước có thể mất nhiều thời gian hơn (7 đến 10 ngày) để lành hẳn. 

Khi bị cháy nắng, người bệnh đau rát, khó chịu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, gây mất thẩm mỹ, thậm chí có thể gặp những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe: Tăng sắc tố sau viêm, dẫn đến sạm da, đẩy nhanh quá trình lão hóa, về lâu dài có thể gây ung thư da.

Cháy nắng là tình trạng da bị tổn thương do ánh nắng mặt trời.

Các giai đoạn cháy nắng:

- Đỏ da và khó chịu: Da bị đỏ thường xuất hiện từ 3 đến 5 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Vùng da bị ảnh hưởng trở nên đỏ và ấm, có thể cảm thấy mềm hoặc đau.

- Đỏ da gây viêm: Đỏ và khó chịu do cháy nắng thường lên đến đỉnh điểm trong một hoặc hai ngày đầu tiên sau khi tiếp xúc. 

- Phồng rộp da: Trong những trường hợp cháy nắng nghiêm trọng hơn, tình trạng phồng rộp có thể xảy ra trong vòng một hoặc hai ngày sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. 

- Lột da: Sau vài ngày, vùng da bị cháy nắng có thể bắt đầu bong tróc khi lành lại. Lột da và sạm da có thể xảy ra từ 4 đến 7 ngày sau khi tiếp xúc.

2. Điều trị cháy nắng thế nào?

Điều trị cháy nắng bao gồm làm dịu da, giảm viêm và thúc đẩy quá trình chữa lành. 

- Làm mát da: Tắm nước mát hoặc chườm mát lên vùng bị ảnh hưởng để giúp làm dịu vết bỏng và giảm bớt sự khó chịu.

- Giữ ẩm cho da: Thoa kem dưỡng ẩm nhẹ nhàng lên vùng da bị cháy nắng để giúp làm dịu và cấp ẩm cho da. Có thể dùng gel lô hội và kem dưỡng da calamine để giảm các triệu chứng cháy nắng. Mặc dù nha đam thường được coi là an toàn cho hầu hết mọi người và được sử dụng rộng rãi vì đặc tính làm dịu, nhưng có thể gây phát ban ở một số người.

Lưu ý không nên sử dụng mỡ, dầu bôi lên vùng da bị cháy nắng.

- Thuốc giảm đau không kê đơn: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen có thể giúp giảm đau và viêm liên quan đến cháy nắng.

Ngoài ra cần uống nhiều nước để ngăn ngừa tình trạng mất nước, đồng thời giúp làn da bị tổn thương nhanh hồi phục. Khi bị cháy nắng, không nên gãi, chà sát vào da, tránh da bị tổn thương thêm.

Với những trường hợp bị phồng rộp da nghiêm trọng, sốt, ớn lạnh hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng (như đau tăng, sưng hoặc mủ), cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. 

3. Làm thế nào để ngăn ngừa cháy nắng?

Để ngăn ngừa cháy nắng, cần thực hiện các biện pháp chủ động để bảo vệ làn da khỏi tác động quá mức của tia UV:

- Sử dụng kem chống nắng: Thoa kem chống nắng phổ rộng có khả năng chống tia UVA và UVB và có chỉ số SPF từ 30 trở lên cho tất cả các vùng da tiếp xúc (như mặt, cổ, tai và tay), ít nhất 30 phút trước khi ra ngoài và bôi lại ít nhất sau mỗi 2 giờ. Thoa lại thường xuyên và chọn loại kem chống nắng chống nước nếu đổ mồ hôi nhiều hoặc bơi lội. Kem chống nắng có nhiều dạng khác nhau, bao gồm dạng lotion, dạng kem, dạng gel, dạng xịt...

Để đảm bảo độ che phủ đầy đủ, kem chống nắng cần được thoa đều để tránh các vùng bị bỏ sót.  

- Dùng kem dưỡng môi: Thoa son dưỡng môi có chứa SPF để bảo vệ đôi môi khỏi bị cháy nắng và tổn thương do tia cực tím.

- Mặc quần áo bảo hộ: Che chắn làn da bằng áo sơ mi dài tay, quần dài và mũ rộng vành có thể giúp bảo vệ thêm khỏi tia UV có hại của mặt trời. Khi chọn quần áo chống nắng, hãy tìm quần áo làm từ vải dệt chặt có chỉ số chống tia cực tím (UPF) cao.

- Đeo kính râm: Bảo vệ mắt và mí mắt bằng cách đeo kính râm có khả năng chống tia cực tím. Tuy nhiên, không phải tất cả kính râm đều có khả năng chống tia cực tím, vì vậy cần lựa chọn đúng loại kính.

- Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh mặt trời: Nếu có thể, hãy hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là trong những giờ bức xạ tia cực tím cao điểm từ 10 giờ sáng đến 3 giờ chiều. Nếu đang ở ngoài trời, nên đứng dưới bóng râm của tán cây, ô hoặc mái che để giảm tiếp xúc với tia cực tím.

Tia UV có thể phản xạ từ các bề mặt như nước, cát và bê tông... làm tăng khả năng tiếp xúc của làn da. Do đó, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung khi làm việc trong những môi trường này bằng cách thoa kem chống nắng thường xuyên hơn và mặc quần áo bảo hộ.

- Tránh sử dụng giường tắm nắng vì chúng phát ra bức xạ UV có hại làm tăng nguy cơ bị cháy nắng, lão hóa da và ung thư da.

- Tạo thói quen bảo vệ làn da khỏi ánh nắng mặt trời không chỉ trong mùa hè hay những ngày nắng. Bức xạ tia cực tím gây ảnh hưởng đến làn da kể cả những ngày mát trời, có mây và không có nắng.

DS.Hoàng Vân

Bệnh viện Trung ương Huế