6 loại thực phẩm bà bầu cần tránh khi mang thai
Đối với phụ nữ mang thai, dinh dưỡng tốt nên được ưu tiên hàng đầu. Bên cạnh lựa chọn những thực phẩm bổ dưỡng thì bà bầu cũng cần lên danh sách những thực phẩm cần tránh để đảm bảo an toàn, hạn chế nguy cơ bất lợi cho sức khỏe và sự phát triển của thai nhi.
1. Phụ nữ mang thai nên ăn gì, tránh gì?
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong thời kỳ mang thai vì các chất dinh dưỡng từ thực phẩm người mẹ ăn sẽ góp phần vào sự tăng trưởng và phát triển của em bé và là nền tảng cho sự phát triển của trẻ sau này.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, để đảm bảo sức khỏe bà mẹ và sự phát triển của thai nhi, phụ nữ mang thai cần tăng cường dinh dưỡng hơn lúc bình thường. Ngoài chế độ ăn uống đảm bảo đầy đủ các nhóm chất cần thiết, cần bổ sung thêm năng lượng, chất đạm, chất béo.
Cần phải sử dụng đa dạng các loại thực phẩm. Bổ sung nguồn thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như: vitamin A, B, C, E…; các chất khoáng như sắt, kẽm, acid folic, canxi…
Mặc dù hầu hết các loại thực phẩm đều an toàn nhưng phụ nữ mang thai nên lưu ý tránh một số thực phẩm như thịt, cá sống, cá có hàm lượng thủy ngân cao, bia rượu, thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và muối, caffeine… vì chúng không tốt cho sức khỏe và có nguy cơ cao chứa vi khuẩn như Listeria, Campylobacter, Salmonella, Ecoli… có thể gây ngộ độc nặng cho phụ nữ mang thai. Ngộ độc thực phẩm khi mang thai có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của mẹ và gây nhiều rủi ro cho em bé như sảy thai, thai chết lưu hoặc sinh non...
Ngộ độc thực phẩm khi mang thai có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe của mẹ và em bé.
Theo PGS.TS. Vũ Đức Định, nguyên Giảng viên chuyên khoa Tiêu hoá, Học viện Quân y, ngộ độc thực phẩm gây tổn thương đường tiêu hóa với các triệu chứng như: đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy và có thể gây ảnh hưởng tới các cơ quan khác như thận, não do mất nước, rối loạn điện giải… Trường hợp nặng có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Ngộ độc do vi khuẩn thường chiếm tỷ lệ cao do thực phẩm nhiễm các vi khuẩn như: E.coli, Campylobacter, Escherichiacoli, Listeria, Bacillus cereus, Vibrio, Clostridium botulinum, Salmonella… Các loại thực phẩm dễ nhiễm vi khuẩn gây ngộ độc nhất là thịt, cá, trứng, sữa, hàu sống, cá sống…
2. Một số loại thực phẩm và đồ uống nên tránh trong thai kỳ
2.1. Tránh hải sản có hàm lượng thủy ngân cao
Nghiên cứu cho thấy, tiếp xúc với hàm lượng thủy ngân cao có thể gây độc cho hệ thần kinh, phổi và thận. Thủy ngân đặc biệt nguy hiểm đối với người mang thai vì nó có thể đi qua nhau thai, một lượng nhỏ cũng có thể đi qua sữa mẹ sau khi sinh. Điều này có thể gây tổn thương não và ảnh hưởng đến thính giác và thị giác của em bé.
Cá rất giàu chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và giúp trẻ phát triển nhận thức. Bà bầu không cần phải tránh tất cả các loại cá khi mang thai nhưng cần chú ý tránh một số loài cá biển có chứa hàm lượng thủy ngân cao bao gồm: Cá mập, cá kiếm, cá ngừ mắt to, cá thu vua…
Bà bầu có thể tiêu thụ vừa phải các loài cá có hàm lượng thủy ngân thấp bao gồm: cá hồi, tôm, cá ngừ đóng hộp, cá tuyết, cá trích…
Lưu ý tránh ăn hải sản sống, nấu chưa chín hoặc bị ô nhiễm, các món sushi, sashimi chứa cá sống, hàu sống… vì chúng có thể chứa ký sinh trùng hoặc vi khuẩn gây ngộ độc nguy hiểm với phụ nữ mang thai.
Phụ nữ mang thai không ăn các món chứa cá sống để phòng ngộ độc.
2.2. Không ăn thịt chưa nấu chín và trứng sống
Nên tránh ăn thịt nấu chưa chín và trứng gia cầm sống trong thời kỳ mang thai vì chúng có thể chứa vi khuẩn như Campylobacter, E.coli, Toxoplasma, Salmonella… có thể gây bệnh nặng, thậm chí gây tử vong.
Ăn trứng sống hoặc trứng chưa nấu chín có thể bị nhiễm vi khuẩn Salmonella. Bệnh nhiễm khuẩn Salmonella có thể gây sốt, tiêu chảy, nôn mửa và co thắt dạ dày, thậm chí nó có khả năng lây lan vào máu, gây nhiễm trùng đe dọa tính mạng.
Salmonella có thể truyền sang thai nhi trong quá trình mang thai có thể gây sốt và tiêu chảy sau khi sinh. Nó cũng có thể dẫn đến viêm màng não gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
2.3. Tránh sữa chưa tiệt trùng
Các sản phẩm sữa tươi hoặc sữa chưa tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn như Listeria, Campylobacter, Salmonella hoặc E. coli. Vì vậy bà bầu cần chú ý chọn sản phẩm sữa đảm bảo tiêu chuẩn, luôn kiểm tra nhãn sữa và các sản phẩm sữa để đảm bảo chúng đã được tiệt trùng.
2.4. Không ăn trái cây và rau chưa rửa sạch
Lớp vỏ bên ngoài của trái cây và rau quả có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại và có thể lây lan vào bên trong sản phẩm khi cắt hoặc ép. Đặc biệt, Toxoplasma gondii, một loại ký sinh trùng được tìm thấy trên các thực phẩm chưa được rửa sạch, có thể gây bệnh nghiêm trọng đối với phụ nữ mang thai.
Bệnh có thể gây sốt, sưng hạch, nhức đầu, đau cơ hoặc cứng cổ nhưng một số người bị nhiễm bệnh có thể không biểu hiện triệu chứng, khiến bào thai tiếp xúc với ký sinh trùng mà không được phát hiện. Trẻ sinh ra bị nhiễm Toxoplasmosis có thể bị giảm thị lực, giảm thính lực và thiểu năng trí tuệ. Các triệu chứng có thể tiếp tục phát triển thậm chí nhiều năm sau khi sinh.
Không nên ăn rau mầm sống vì vi khuẩn có thể xâm nhập vào hạt mầm thông qua các vết nứt nhỏ trên vỏ trước khi chúng lớn lên. Vì vậy, cần rửa sạch thực phẩm phẩm dưới vòi nước chảy trước khi ăn hoặc chế biến. Có thể sử dụng bàn chải nhỏ để loại bỏ thêm bụi bẩn trên rau củ. Nấu chín hoàn toàn rau mầm để loại bỏ vi khuẩn.
2.5. Không uống nước trái cây chưa tiệt trùng hoặc nước ép trái cây đường phố
Khi trái cây và rau quả mới được ép, vi khuẩn từ vỏ của chúng có thể xâm nhập vào nước trái cây. Đặc biệt, phụ nữ mang thai nên từ chối những ly nước trái cây bán ở một số quán bán nước trái cây đường phố vì không chắc chắn liệu trái cây có an toàn, đã rửa sạch và bỏ vỏ hay chưa.
Đối với các sản phẩm nước ép trái cây đóng hộp, trừ khi nhãn ghi rõ nước trái cây đã được tiệt trùng, nếu không nó có thể bị nhiễm vi khuẩn có hại và nên tránh dùng trong thời kỳ mang thai.
Không uống nước ép trái cây đường phố.
2.6. Tuyệt đối không uống rượu
Rượu đi qua máu của người mẹ đến dây rốn của em bé, có thể gây ra hội chứng thai nhi do rượu. Theo PGS.TS. Vũ Đức Định, hội chứng thai nhi do rượu dẫn đến những khiếm khuyết về mặt trí tuệ và thể chất ở thai nhi do việc uống một lượng rượu lớn và kéo dài trong suốt thời kỳ người mẹ mang thai.
Sau khi từ hệ tiêu hóa vào máu người mẹ, rượu và các chất có cồn khác dễ dàng thâm nhập qua hàng rào nhau thai để vào máu thai nhi và gây cản trở sự phát triển về khối lượng và kích thước thai, tạo ra những điểm khác biệt về khuôn mặt và làm tổn thương các tế bào thần kinh ngoại biên cũng như não bộ của thai nhi.
Nghiên cứu đã kết luận, rượu gây ra những tổn thương thực thể ở não bộ thai nhi ngay trong ba tháng đầu và gây tổn thương chức năng thần kinh ở vào ba tháng cuối. Sau sinh, nhận thức của những trẻ mà trong thời kỳ nằm trong bụng mẹ liên tục bị phơi nhiễm với rượu thường chậm hơn bình thường. Ngoài ra, thai nhi còn có khả năng bị tổn thương hệ miễn dịch hoặc các khiếm khuyết khác như bệnh tim bẩm sinh hoặc bất thường nội tạng như gan, thận, tụy...
Thu Phương
