ĐẠI DANH Y LÊ HỮU TRÁC, TẤM GƯƠNG MẪU MỰC VỀ Y ĐỨC, Y THUẬT

Ngày 21/11/2023, Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (1724-1791) được Đại hội đồng tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) lần thứ 42 vinh danh là một Danh nhân văn hóa và sự kiện lịch sử niên khóa 2024 – 2025, đây là sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với những đóng góp của cá nhân danh y đối với xã hội, cộng đồng, nhất là tư tưởng nhân văn “sống vì mọi người” và tinh thần “học tập suốt đời”, là những giá trị mà tổ chức này đang thúc đẩy, sự khẳng định rõ ràng nhất về những đóng góp to lớn của người Việt Nam trên các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, xã hội, đồng thời thể hiện sự lan tỏa tài năng, trí tuệ của người Việt Nam trên trường quốc tế.

Tại tỉnh Hưng Yên – quê hương của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, nhiều hoạt động tuyên truyền về thân thế, sự nghiệp và công lao đóng góp của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác đã được tổ chức nhằm hướng tới kỷ niệm 300 năm ngày sinh của ông đã tạo nên khí thế sôi nổi, góp phần nâng cao nhận thức, lòng tự hào, tự tôn dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước của người Hưng Yên, góp phần quảng bá hình ảnh về đất và người Hưng Yên, tạo nguồn lực, khí thế mới thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.

Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác là một tấm gương mẫu mực về phẩm chất thanh cao, tận tụy với nghề y mà không màng đến lợi ích cá nhân, có tấm lòng nhân ái, trách nhiệm và y đức cao quý. Cả đời ông sống một cuộc đời bình dị, khiêm nhường. Ông luôn tự tâm niệm với bản thân rằng: “Thầy thuốc là nghề cao thượng, vì thế phải giữ khí tiết cho trong sạch… Đạo làm thuốc là một nhân thuật có nhiệm vụ giữ gìn tính mạng cho người ta, phải lo trước cái lo của người và vui sau cái vui của mình. Chỉ lấy việc cứu người làm phận sự của mình mà không cần lợi, kể công” (trích 9 lời răn về y đức của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác). Ông đã từng nói: "Suy nghĩ sâu xa, tôi hiểu rằng thầy thuốc là người bảo vệ tính mạng con người: sống chết trong tay mình nắm, phúc hoạ trong một tay mình giữ. Thế thì đâu có thể kiến thức không đầy đủ, đức hạnh không trọn vẹn, tâm hồn không rộng lớn, hành vi không thận trọng mà dám liều lĩnh học đòi cái nghề cao quý đó chǎng!".

Tư tưởng của ông không chỉ ảnh hưởng sâu rộng đến nền y học cổ truyền Việt Nam mà còn tiếp tục có giá trị đối với y học hiện đại. Những triết lý về y đức, y lý, y thuật của ông không chỉ là kim chỉ nam cho ngành y dược cổ truyền mà còn là những điều mà y học hiện đại cũng hướng tới. Quan điểm đó ngày nay được phát triển rộng ra, nó bao hàm tất cả cán bộ y tế đều phải có đức tính như niềm nở, dịu dàng trong tiếp xúc, tận tình, cẩn trọng, chu đáo khi chǎm sóc, ân cần, tỉ mỉ lúc dặn dò người bệnh, người nhà bệnh nhân và trong những trường hợp khó khǎn, nguy kịch thì sẵn sàng chịu khó, chịu khổ, hy sinh, quên mình để làm tròn phận sự cứu người.

Bên cạnh là một danh y nổi tiếng, ông còn là một tác gia văn học, một nhà văn, nhà thơ tài hoa có nhiều đóng góp cho nền văn học nước nhà. Ông không chỉ am hiểu mà còn tổng hợp, tinh lọc các giá trị văn hóa Nho giáo, Phật giáo, Lão giáo, Kinh dịch, Âm dương, Ngũ hành..., các giá trị văn hóa truyền thống ở cả hai nguồn bác học và dân gian, từ đó đúc kết, kế thừa và sáng tạo nên những sản phẩm mới, giá trị mới phù hợp với văn hóa và con người Việt Nam. Trong suốt cuộc đời làm nghề y của mình, Ông để lại nhiều tác phẩm lớn như: “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” gồm 28 tập, 66 quyển chắt lọc tinh hoa của y học cổ truyền, được đánh giá là công trình y học xuất sắc nhất trong thời trung đại Việt Nam và các cuốn “Lĩnh Nam bản thảo”, “Thượng kinh ký sự” không chỉ có giá trị về y học mà còn có giá trị văn học, lịch sử, triết học…