Tỷ lệ rút bảo hiểm xã hội một lần vẫn tăng cao, vì sao?

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính từ đầu năm 2023 đến nay, trung bình mỗi tháng, cả nước có gần 100.000 người lựa chọn hưởng BHXH một lần dù xác định mất đi nhiều quyền lợi quan trọng như: thiệt thòi về mức hưởng trợ cấp BHXH một lần so với mức đóng BHXH hàng năm; không được nhận lương hưu hằng tháng khi về già; mất tiền mua thẻ BHYT mà mức hưởng khi khám, chữa bệnh BHYT thấp hơn người có lương hưu được cấp thẻ miễn phí; không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tử tuất cho người thân khi qua đời…

Mặc dù vậy, tỷ lệ người rút BHXH một lần vẫn đang không ngừng tăng cao. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, tuy nhiên theo BHXH Việt Nam, có thể nhận diện một số nguyên nhân chính như sau: 

Thứ nhất, những năm gần đây, sau khi đại dịch COVID-19 qua đi để lại hậu quả hết sức nặng nề, cùng với tình hình kinh tế biến động đã khiến không ít người lao động (NLĐ) bị ảnh hưởng về thu nhập, việc làm. Cuộc sống gặp nhiều khó khăn dẫn đến tình trạng nhiều NLĐ cần có nguồn tài chính để trang trải các chi phí cho cuộc sống trước mắt, do đó làm gia tăng tỷ lệ người lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Thứ hai, có thể thấy tính linh hoạt trong quy định điều kiện đóng BHXH hiện hành còn chưa cao. Điều kiện 20 năm đóng BHXH để được hưởng chế độ hưu trí hằng tháng là khá dài, khiến nhiều người lao động nản lòng. Trong tình hình thị trường lao động có những biến động khó lường như hiện nay, thu nhập bấp bênh, không ổn định khiến NLĐ khó lòng yên tâm để đóng BHXH lâu dài.

Thứ ba, công tác tuyên truyền còn có những bất cập, chưa bảo đảm để người tham gia BHXH hiểu rõ, đầy đủ, chính xác về vai trò, ý nghĩa của BHXH. Trong thực tế, người tham gia BHXH vẫn bị ảnh hưởng của các thông tin không chính thức, thậm chí sai lệch về BHXH, nhận thức của NLĐ về an sinh xã hội và BHXH chưa cao, chưa đầy đủ. Một số người thậm chí còn cho rằng, khi chính sách thay đổi theo đề xuất tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), họ sẽ bị thiệt... Điều này đã góp phần làm cho NLĐ có quyết định rút BHXH một lần hơn là để nhiều năm sau mới rút.

Trước thực trạng nêu trên, BHXH Việt Nam tiếp tục khuyến nghị NLĐ nên cân nhắc thật kỹ lưỡng những yếu tố được và mất trước khi quyết định hưởng BHXH một lần. Dưới góc độ chính sách, Bộ LĐTBXH chủ trì xây dựng dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) khẳng định chính sách BHXH một lần tại dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) được thiết kế trên cơ sở hài hòa lợi ích giữa các bên, trọng tâm là ưu tiên bảo đảm lợi ích cả về trước mắt và lâu dài của NLĐ...

Linh Chi Vũ