Chủ động phòng bệnh bại liệt – Bảo vệ trẻ em và giữ vững lá chắn cộng đồng

Việt Nam đã được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) công nhận thanh toán bệnh bại liệt từ năm 2000. Tuy nhiên, nguy cơ bệnh quay trở lại vẫn hiện hữu khi vi rút bại liệt hoang dại còn lưu hành ở nhiều quốc gia đồng thời các ca bệnh do vi rút có nguồn gốc từ vắc xin (VDPV) vẫn được ghi nhận tại khu vực gần biên giới Việt Nam.

 Theo WHO, trong tháng 10/2025, Lào ghi nhận ổ dịch bại liệt do vi rút nguồn gốc từ vắc xin týp 1 (VDPV1) ở một trẻ 3 tuổi mắc liệt mềm cấp. Kết quả giám sát cho thấy vi rút đã âm thầm lưu hành gần 3 năm trước khi được phát hiện, đáng chú ý 2/28 trẻ khỏe mạnh sống gần ca bệnh cũng dương tính với vi rút, cho thấy mầm bệnh đã lây truyền trong cộng đồng. Đây là cảnh báo quan trọng về nguy cơ vi rút xâm nhập vào Việt Nam là rất cao, đặc biệt tại các tỉnh có giao thương, du lịch và di biến động dân cư lớn.

 Bại liệt (Poliomyelitis) là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây qua đường tiêu hóa thông qua bàn tay bẩn, thực phẩm và nguồn nước không đảm bảo vệ sinh. Bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu; trẻ mắc bệnh có thể chịu di chứng liệt suốt đời, thậm chí tử vong khi vi rút tấn công cơ quan hô hấp. Trẻ dưới 5 tuổi chưa tiêm đủ vắc xin, người miễn dịch kém (người già, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh nền, người đi đến vùng có dịch hoặc tiếp xúc với nguồn lây) đều là nhóm nguy cơ cao.

 Nhận biết sớm dấu hiệu bệnh: sốt, mệt mỏi, đau họng, đau đầu, buồn nôn, cứng gáy, đau cơ. Dấu hiệu nặng gồm: liệt mặt, liệt tay chân, yếu cơ, khó thở. Khi trẻ xuất hiện triệu chứng liệt mềm cấp trong vòng 24h cần đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và xử trí kịp thời.

CDC Hưng Yên khuyến cáo cộng đồng thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng chống sau:

 1. Tiêm chủng đầy đủ – lá chắn quan trọng nhất:  tiêm vắc xin bại liệt là biện pháp phòng bệnh hiệu quả và duy nhất hiện nay. Trẻ dưới 5 tuổi cần được uống/tiêm đủ liều vắc xin theo lịch tiêm chủng mở rộng. Người lớn có nguy cơ cao (đi ở nơi có vùng dịch về, làm việc phòng thí nghiệm) cũng nên tiêm mũi bổ sung.

2. Giữ vệ sinh cá nhân – vệ sinh môi trường: Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, thường xuyên vệ sinh đồ chơi, vật dụng, khu vực sinh hoạt của trẻ. Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, xử lý chất thải đúng quy định, không để ô nhiễm nguồn nước lan truyền mầm bệnh.

3. Đảm bảo nước sạch và an toàn thực phẩm: Sử dụng nước sạch trong ăn uống, sinh hoạt. Ăn chín, uống sôi, không ăn thực phẩm sống, ôi thiu. Thường xuyên vệ sinh dụng cụ chế biến và bảo quản thực phẩm đúng cách.

 4. Theo dõi sức khỏe của trẻ nếu có dấu hiệu yếu tay chân, liệt mềm, sốt, buồn nôn, cứng gáy…, cần đến ngay cơ sở y tế để được đánh giá kịp thời, tránh biến chứng nặng.

Hãy cùng hành động để bảo vệ trẻ em hôm nay và giữ vững lá chắn miễn dịch cộng đồng, không để bệnh bại liệt quay trở lại.