Bảo vệ hơi thở – Bảo vệ sự sống
Ngày 12/11 hằng năm được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) chọn là Ngày Thế giới Phòng, chống Viêm phổi, nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về căn bệnh hô hấp nguy hiểm nhưng có thể phòng và điều trị hiệu quả nếu phát hiện kịp thời.
Theo thống kê mới nhất của WHO, mỗi năm viêm phổi cướp đi sinh mạng của khoảng 2,5 triệu người, trong đó có hơn 600.000 trẻ em dưới 5 tuổi và hàng trăm nghìn người cao tuổi. Đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ nhỏ và là mối đe dọa nghiêm trọng với người lớn tuổi – nhóm đối tượng có hệ miễn dịch yếu, dễ tổn thương trước các tác nhân vi khuẩn, virus hoặc ô nhiễm môi trường.
Bệnh viêm phổi tấn công ở nhiều lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người trưởng thành, đặc biệt nguy hiểm với trẻ em, người cao tuổi và người có bệnh nền mạn tính như đái tháo đường, bệnh tim mạch, COPD hoặc suy giảm miễn dịch.
Trẻ em – nhóm dễ tổn thương nhất
Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 5 tuổi, hệ hô hấp chưa hoàn thiện, trong khi sức đề kháng còn yếu. Viêm phổi có thường khởi phát sau những đợt cảm cúm, viêm họng hoặc ho kéo dài. Các yếu tố nguy cơ phổ biến mà WHO cảnh báo bao gồm:
Trẻ suy dinh dưỡng, thiếu sữa mẹ, hoặc chưa được tiêm chủng đầy đủ các vắc xin phòng bệnh như Hib, phế cầu, sởi, cúm.
Môi trường sống ô nhiễm khói bụi, khói thuốc lá hoặc điều kiện nhà ở chật chội, ẩm thấp.
Phát hiện muộn: nhiều phụ huynh nhầm lẫn triệu chứng viêm phổi với cảm cúm thông thường, khiến bệnh nặng nhanh, gây biến chứng nguy hiểm.
WHO khuyến cáo, việc bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiêm chủng đầy đủ, dinh dưỡng hợp lý và đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có biểu hiện ho nhiều, khó thở, thở nhanh là những biện pháp then chốt để giảm tỷ lệ mắc và tử vong do viêm phổi ở trẻ.
Người cao tuổi – nguy cơ không thể xem nhẹ
Viêm phổi cũng là nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong ở người cao tuổi, đặc biệt là những người mắc bệnh nền như đái tháo đường, tim mạch, viêm phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hoặc suy giảm miễn dịch. Khi thời tiết lạnh, sức đề kháng giảm, người lớn tuổi dễ bị vi khuẩn, virus tấn công vào phổi. Biểu hiện bệnh ở người cao tuổi thường không điển hình, có thể chỉ là mệt mỏi, ho nhẹ, chán ăn, nhưng diễn biến lại rất nhanh. Vì vậy, cần chú trọng tiêm vắc xin phế cầu, cúm mùa, giữ ấm cơ thể, đảm bảo dinh dưỡng, luyện tập nhẹ nhàng và đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường về hô hấp.
Ngoài ra, những người hút thuốc, uống rượu, sống trong môi trường ô nhiễm hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, hóa chất cũng dễ bị viêm phổi và hồi phục chậm hơn khi mắc bệnh.
Viêm phổi là bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả nếu chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe hô hấp. Việc tăng cường tiêm chủng, chăm sóc sức khỏe ban đầu và nâng cao nhận thức về bệnh chính là chìa khóa giúp giảm gánh nặng tử vong do viêm phổi trên toàn thế giới. Hãy hành động hôm nay – để không ai phải mất đi hơi thở vì căn bệnh có thể ngăn chặn này./.
