Phẫu thuật xương khớp, 'cá thể hoá' được thực hiện như thế nào?

Điều này trở thành "hòn đá tảng" cho việc phát triển các điều trị đích, điều trị cá thể và "y học chính xác", "y học cá thể hoá" đã trở thành xu hướng, trào lưu và bắt đầu hiện thực hoá trong nhiều khu vực của y học.

Từ đặc điểm tổn thương, biểu hiện bệnh lý có những điểm khác biệt

Mỗi con người, mỗi cá thể được nhận thức như 1 "tuyệt tác" của tạo hoá với những đặc điểm rất riêng về cấu trúc, chức năng cũng như các thuộc tính khác tạo ra sự đa dạng của cuộc sống và xã hội.

Chính vì vậy, các đặc điểm tổn thương, biểu hiện bệnh lý cũng có những điểm khác biệt và do đó, việc điều trị cần được "đo ni đóng giày" 1 cách cụ thể và chi tiết theo cá thể. Đó là xu hướng và đang dần trở thành hiện thực.

Đối với phẫu thuật, đặc biệt là các phẫu thuật xương khớp, "cá thể hoá" dễ hình dung hơn vì liên quan chặt chẽ đến cấu trúc giải phẫu và các chuyển động mang tính cơ học.

Các phẫu thuật xương khớp, đặc biệt các phẫu thuật thay thế khớp nhân tạo đòi hỏi độ chính xác phải rất cao về mặt giải phẫu từ đó mới có thể có được kết quả tốt về mặt chức năng.

Sự chính xác được hiểu là sự chính xác theo thông số cá thể của bệnh nhân, chi tiết hơn chứ không còn là sự chính xác mang tính tổng thể chung của quần thể vì có như vậy, khớp nhân tạo khi lắp vào mới có được các thông số "gần gũi" nhất với tự nhiên của người bệnh, đó là sự chính xác của "cá thể hoá trong phẫu thuật".

Phẫu thuật xương khớp, "cá thể hoá" công nghệ in 3D

Thông thường mọi người bệnh cho rằng điều trị bệnh nói chung phẫu thuật xương khớp nói riêng đều giống nhau cho tất cả những người bệnh. Nói đơn giản là cùng một bệnh thì đều điều trị như nhau. Tuy nhiên, điều này không hẳn đúng, vậy các phẫu thuật "cá thể hoá" được thực hiện như thế nào?

Đầu tiên là mỗi ca mổ phải được thực hiện bởi 1 đội ngũ, bao gồm các bác sĩ và các kỹ sư. Bạn đã bao giờ nghe thấy ca mổ có các kỹ sư tham gia chưa, mà không phải 1 mà là 2: 1 kỹ sư tính toán thiết kế và 1 kỹ sư vận hành công nghệ in 3D.

Các bác sĩ và kỹ sư sẽ cùng phân tích tính toán các thông số của bệnh nhân để xác định những đặc điểm riêng biệt và phương án tối ưu để ca mổ đạt được thành công là phục hồi lại được các thông số khớp của bệnh nhân 1 cách chính xác nhất theo thông số "cá thể" của bệnh nhân đó.

Thứ 2 là quá trình tính toán thiết kế để thực hiện ca mổ trải qua các khâu cơ bản như sau. Để dễ hình dung, ta có thể liên tưởng phẫu thuật thay khớp như là thi công lại 1 ngôi nhà bị xuống cấp nghiêm trọng cần xây dựng lại.

Phương án truyền thống là thi công ngay dựa trên kinh nghiệm và kỹ năng của ekip phẫu thuật do đó phụ thuộc khá nhiều vào chủ quan con người.

Phẫu thuật "cá thể hoá" thì khác và mục đích nhằm giảm thiểu tối đa các nguy cơ và rủi ro do chủ quan con người cũng như tăng độ chính xác của phẫu thuật lên tối đa.

- Bước 1: Phương án thiết kế

- Bước 2: Phương án thi công, lựa chọn các vật liệu.

- Bước 3: Phương tiện giám sát thi công.

- Bước 4: Thực hiện thi công

Như vậy, đối với phẫu thuật "cá thể hoá", đó chính là "trợ cụ dẫn đường phẫu thuật", một dạng thước ngắm mà toàn bộ các tính toán đã được cụ thể hoá trong cái thước này. Và cuối cùng bước 4 là thi công, phụ thuộc vào chủ quan trình độ của nhóm thợ thi công.

Do đó chỉ có khâu cuối cùng là gần như do ekip bác sĩ thực hiện còn cả 3 khâu trước đó đòi hỏi cả các kỹ sư phải tham gia làm việc cùng các bác sĩ tính toán để đảm bảo chọn được phương án tối ưu nhất cho bệnh nhân.

Có thể nói với quy trình chặt chẽ như vậy, mỗi ca mổ của bệnh nhân sẽ được tính toán thực hiện trước đó 2 lần:

+ 1 lần trên phần mềm máy tính

+ 1 lần thực nghiệm trên mô hình in 3D, sự hoàn hảo của 2 lần mổ đó sẽ được cụ thể hoá vào trong "trợ cụ dẫn đường phẫu thuật" in 3D, giúp các bác sĩ thực hiện phẫu thuật thuận lợi, dễ dàng và đạt độ chính xác rất cao.

Do độ chính xác cá thể hoá cao độ nên mỗi khớp được phẫu thuật sẽ có 1 "trợ cụ dẫn đường phẫu thuật" riêng và nếu bệnh nhân mổ 2 khớp gối cùng lúc chẳng hạn thì cũng là 2 phương án phẫu thuật riêng và tất nhiên là 2 "trợ cụ dẫn đường phẫu thuật" khác nhau.

Có thể nói, để thực hiện ca phẫu thuật xương khớp, các bác sĩ phải lên một kế hoạch vô cùng chi tiết: Cho bệnh nhân quét 3D toàn bộ xương khớp tổn thương để lấy dữ liệu.

Từ dữ liệu số hóa này bác sĩ lên phương án phẫu thuật mô phỏng ngay trên hệ thống máy tính bằng giả lập 3 chiều.

Thông qua bản thiết kế được vạch ra bằng mô phỏng, các bác sĩ lựa chọn chi tiết các bước phẫu thuật, loại xương nhân tạo cần cấy ghép.

Nhờ như vậy, xương khớp được thay thế và tái tạo chính xác theo đặc điểm giải phẫu cơ thể và hồi phục chức năng hoạt động của xương khớp.

Tóm lại: Khoa học kỹ thuật càng phát triển càng cho thấy tính đa dạng phức tạp của cơ thể con người và sự đa dạng phức tạp đó chính bởi yếu tố "cá thể hoá". Những hiểu biết ngày càng sâu sắc hơn yếu tố này giúp cho việc chẩn đoán, điều trị cũng như dự phòng ngày càng đạt kết quả cao hơn, đem lại chất lượng cuộc sống tốt hơn cho bệnh nhân, trong đó có phẫu thuật thay khớp "cá thể hoá".

GS.TS.BS Trần Trung Dũng