Nguyên nhân say tàu xe và cách chống say xe hiệu quả, không cần thuốc

Vì sao bị say xe? Biểu hiện và cách hạn chế say xe như nào?

Say xe thường xuất hiện trong các tình huống như khi ngồi trên ô tô mà không nhìn thấy cảnh vật phía trước đang di chuyển, hoặc đọc sách trong khi phương tiện đang trong quá trình di chuyển.

Vì sao bị say tàu xe?

Chứng say do chuyển động là nhóm cách triệu chứng bao gồm buồn nôn, thường kèm theo khó chịu ở bụng, buồn nôn, chóng mặt, nhợt nhạt, vã mồ hôi, và các triệu chứng có liên quan. Nó được gây ra bởi các dạng chuyển động cụ thể, đặc biệt lặp đi lặp lại tăng tốc và giảm tốc chuyển động xoay đầu và theo tuyến tính, hoặc do các tín hiệu đầu vào từ tiền đình, thị giác và nhận cảm cơ thể bị xung đột.

Chứng say do chuyển động là phản ứng sinh lý bình thường với một kích thích.

Tính nhạy cảm của từng cá nhân đối với chứng say tàu xe rất khác nhau. Tuy nhiên, tình trạng này xảy ra thường xuyên hơn ở phụ nữ và trẻ em trong độ tuổi từ 2 đến 12 tuổi, mặc dù hiếm gặp ở trẻ sơ sinh < 2 tuổi.

Kích thích quá mức của hệ thống tiền đình bằng chuyển động là nguyên nhân chính gây say tàu xe. Sự kích thích tiền đình có thể là kết quả của chuyển động xoay đầu hoặc gia tốc tuyến tính hoặc lực hấp dẫn. Các thành phần thuộc hệ thần kinh trung ương trung gian cho chứng say do chuyển động bao gồm hệ thống tiền đình và các nhân xám thân não, vùng dưới đồi, nhung và lưỡi gà tiểu não, và các đường gây nôn.

Không xác định được chính xác sinh lý bệnh, nhưng say do chuyển động xảy ra chỉ khi các dây thần kinh số 8 và các con đường tiểu não tiền đình còn nguyên vẹn; những người thiếu một hệ thống chức năng tiền đình - ốc tai thì không bị chứng say do chuyển động. Sự di chuyển thông qua bất kỳ hình thức vận tải nào, bao gồm tàu bè, xe gắn máy, tàu hỏa, máy bay, tàu vũ trụ, và tàu lượn có thể gây ra sự kích thích tiền đình quá mức.

Các biểu hiện của say tàu xe

Các triệu chứng điển hình:

• Buồn nôn, nôn,
• Người nhợt nhạt, vã mồ hôi, khó chịu ở vùng bụng.

Các triệu chứng khác, có thể đi trước các biểu hiện đặc trưng, bao gồm: ngáp, chảy nước miếng, buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu, mệt mỏi...

Với việc tiếp xúc liên tục, bệnh nhân thường thích ứng trong vài ngày. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể tái phát nếu chuyển động tăng lên hoặc nếu chuyển động tiếp tục sau một thời gian nghỉ ngơi ngắn từ có yếu tố khởi phát.

Nôn ói kéo dài do say chuyển động có thể hiếm khi dẫn tới tình trạng mất nước với hạ huyết áp, mất ngủ và trầm cảm.

Cách hạn chế say tàu xe

Không có thuốc điều trị say xe vì thế để hạn chế say xe thì chỉ điều trị giảm triệu chứng, đó là:

• Lựa chọn chỗ ngồi phù hợp. Ngồi ở ghế phía trước, nơi có cửa sổ và hướng về phía trước. Trong tàu du lịch, đặt cabin ở phía trước hoặc giữa tàu và ở tầng thấp gần mặt nước hơn. Trên máy bay, ngồi gần cửa sổ và cánh máy bay.
• Trước khi có chuyến đi với xe hoặc tàu, hãy uống nhiều nước, ăn thực phẩm ít chất béo và nhạt màu. Tránh ăn quá no, thực phẩm chua cay, và hạn chế sử dụng rượu, cà phê, và thuốc lá.
• Chọn thực phẩm khô, có mùi dễ chịu như bánh quy giòn, bánh mì nướng cũng sẽ loại bỏ một số loại mùi gây khó chịu trên ô tô.
• Uống một cốc nước ấm, giã thêm một chút gừng tươi hoặc có thể ngậm 1 vài lát gừng.
• Uống thuốc chống say xe trước khi lên xe 30 phút.
• Không sử dụng điện thoại và đọc sách báo khi đi tàu xe.

Bs Hà Duy Khánh