Ai dễ mắc nhồi máu cơ tim cấp?

12 lần sốc điện cứu người bệnh nhồi máu cơ tim cấp

Các bác sĩ Bệnh viện Quân y 103 vừa cứu sống người bệnh nhồi máu cơ tim cấp. Bệnh nhân là T.V.Đ. (78 tuổi), nhập viện trong tình trạng đau ngực, khó thở, huyết áp tụt.

Theo chia sẻ của người nhà, trước khi nhập viện 4 giờ, người bệnh thấy mệt, đau ngực âm ỉ, liên tục, kèm theo có vã mồ hôi choáng sau khi đi làm đồng về và đã được người nhà đưa ngay tới Bệnh viện Quân y 109 (Quân khu 2) cấp cứu, sau đó chuyển đến Bệnh viện Quân y 103 với chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp ST chênh lên giờ thứ 9.

Kết quả chụp mạch vành phát hiện có nhiều máu đông (huyết khối) gây tắc hoàn toàn từ gốc động mạch vành phải và hẹp lan tỏa một số nhánh của động mạch vành trái. Ngay lập tức, các bác sĩ Khoa Can thiệp tim mạch (A16) đã tiến hành hội chẩn xác định động mạch thủ phạm gây nhồi máu cơ tim là động mạch vành phải và đã tiến hành hút ra được rất nhiều máu đông trong lòng động mạch vành, đặt stent dài phủ hết toàn bộ tổn thương.

Trước khi chụp động mạch vành, người bệnh xuất hiện ngừng tuần hoàn. Trong quá trình tiến hành can thiệp đặt stent, người bệnh liên tục xuất hiện rối loạn nhịp tim nguy hiểm như, block nhĩ-thất, nhanh thất, ngừng tim. Các bác sĩ đã nhanh chóng tiến hành ép tim, sốc điện cấp cứu nhiều lần (12 lần), đặt máy tạo nhịp tạm thời và sử dụng các thuốc chống loạn nhịp tim, hồi sức nội khoa. Sau khi đã đặt được stent, tái thông lại dòng chảy động mạch vành thì tình trạng người bệnh dần ổn định.

Xác định đây là trường hợp bệnh nhân nặng do máu đông rất nhiều, chiếm gần như toàn bộ động mạch vành phải, thêm vào đó là tình trạng rối loạn nhịp nguy hiểm đã ngừng tim nhiều lần nên sau khi can thiệp, người bệnh được chuyển về Khoa Hồi sức nội (A27) chăm sóc. Tại đây, người bệnh được thở oxy, hỗ trợ hô hấp, điều chỉnh nước, điện giải, sử dụng thuốc chống huyết khối, kháng sinh, chăm sóc dinh dưỡng.

Hiện tại, người bệnh đã ổn định và được chuyển về Khoa Can thiệp tim mạch (A16), Bộ môn - Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Quân y 103 để tiếp tục theo dõi, chăm sóc và điều trị.

Biểu hiện nhồi máu cơ tim cấp

Nhồi máu cơ tim cấp là một tình trạng nguy hiểm tính mạng, xảy ra khi dòng máu đến cơ tim đột ngột bị ngừng trệ, dẫn đến thiếu máu mô cơ tim.

Nhồi máu cơ tim cấp thường là kết quả của sự tắc nghẽn của hệ thống mạch vành. Tắc nghẽn có thể do sự hình thành mảng xơ vữa tại chỗ với thành phần chủ yếu là chất béo, cholesterol và sản phẩm thải của tế bào hoặc do huyết khối từ nơi khác đến làm giảm đột ngột dòng máu đến tim.

Động mạch vành lấy máu giàu oxy đến nuôi cơ tim. Khi hệ thống động mạch này bị hẹp hoặc tắc bởi sự hình thành mảng bám hay huyết khối, dòng máu đến tim bị giảm đáng kể hoặc mất hoàn toàn dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Triệu chứng của nhồi máu cơ tim cấp rất đa dạng nhưng điển hình là đau ngực, khó thở. Các triệu chứng bao gồm: cảm giác nặng ngực hoặc thắt bóp trong tim; đau vùng ngực lan ra sau lưng, lên hàm hoặc cánh tay trái, kéo dài hơn vài phút hoặc có thể hết sau đó tái phát.

Người bệnh còn có biểu hiện khó thở, vã mồ hôi, buồn nôn và nôn, hồi hộp… cảm giác ngột thở cũng có thể xảy ra, người bệnh còn có biểu hiện mệt mỏi, nhịp tim nhanh.

Một điều quan trọng là các bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim thường có biểu hiện rất khác nhau về triệu chứng và mức độ.

Ghi nhận thực tế, đau ngực là triệu chứng điển hình và phổ biến nhất ở cả hai giới. Tuy nhiên triệu chứng ở phụ nữ thường ít điển hình hơn nam giới có thể là: khó thở, đau hàm, đau vùng lưng, choáng váng, buồn nôn và nôn. Thậm chí, có một vài phụ nữ bị nhồi máu cơ tim nhưng triệu chứng giống như nhiễm cúm.

Ai có nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim cấp?

Yếu tố chính thúc đẩy quá trình tạo mảng xơ vữa là chất béo trong máu. Chính vì vậy, ăn nhiều thực phẩm chiên rán và chế biến sẵn, thịt, thực phẩm hàng ngày chứa nhiều chất béo không có lợi và chất béo chuyển hóa bão hòa gây nguy cơ cao mắc nhồi máu cơ tim cấp. Những người béo phì có thể tăng nguy cơ mắc phải căn bệnh này.

Cần giảm tiêu thụ chất béo từ động vật, nội tạng động vật vì chúng có thể tăng nguy cơ có hại cho tim mạch.

Thêm vào đó, máu cũng chứa chất béo là triglycerides, dự trữ năng lượng dư thừa từ thức ăn. Nồng đồ triglycerides cao làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Nồng đồ LDL cholesterol cao cũng làm tăng nguy cơ các biến cố tim mạch. Bởi vì LDL cholesterol có thể bám vào thành mạch máu gây tình thành mảng xơ vữa cản trở dòng máu động mạch.

Giảm cholesterol máu và những chất béo không có lợi trong cơ thể thông thường cần một chế độ ăn cân bằng chứa ít thực phẩm đã qua chế biến, và sử dụng thuốc giảm mỡ máu như statins nếu cần.

Các yếu tố nguy cơ gây gây nhồi máu cơ tim cấp là: 

• Huyết áp cao
• Đường máu cao
• Hút thuốc lá
• Tuổi cao
• Nam giới thường có nguy cơ mắc cao hơn nữ và ở độ tuổi sớm hơn
• Tiền sử gia đình ví dụ như gia đình có người xuất hiện bệnh tim mạch sớm trước 55 tuổi với nam và 65 tuổi với nữ, sẽ có nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp cao hơn.
• Ngoài ra, stress, ít hoạt động thể lực, sử dụng thuốc không đúng, thai phụ mắc tiền sản giật… cũng dễ nhồi máu cơ tim cấp.

Dự phòng nhồi máu cơ tim cấp

Có nhiều cách để dự phòng nhồi máu cơ tim cấp góp phần hồi phục, trong đó bao gồm thay đổi ăn uống và lối sống.

Bữa ăn nên chứa chủ yếu ngũ cốc nguyên hạt; rau củ; trái cây; protein nạc; giảm các thực phẩm chứa đường, thực phẩm đã qua chế biến. Với bệnh nhân đái tháo đường, huyết áp cao, mỡ máu cao cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

Tập thể dục ít nhất 3 lần mỗi tuần có thể cải thiện hệ tuần hoàn. Nếu người có bệnh sử liên quan đến hô hấp, tim mạch, xương khớp nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu tập thể dục.

Ngừng hút thuốc vì sẽ giúp giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp và có lợi cho cả hệ tim mạch, hệ hô hấp của người bệnh.

Tóm lại: Nhồi máu cơ tim cấp là một tình trạng cấp cứu nguy hiểm khi dòng máu đến tim bị giảm đột ngột và đòi hỏi được can thiệp y tế sớm nhất có thể. Tuy nhiên có nhiều cách để dự phòng và giảm thiểu tai biến, biến chứng sau nhồi máu cơ tim cấp, các phương pháp này cần được kiểm soát chặt chẽ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa tim mạch.

Nếu nghi ngờ bản thân hoặc ai đó có nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp Hãy gọi 115 hoặc đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.

BS. Lê Thị Thanh