MỘT SỐ KỸ NĂNG SƠ CẤP CỨU BAN ĐẦU CHO NGƯỜI BỊ TAI NẠN

Sơ cấp cứu ban đầu là một kỹ năng làm tăng khả năng sống sót cũng như giúp người bị nạn giảm các ảnh hưởng chấn thương do tai nạn. Vì thế, kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu là yếu tố cần thiết ở bất cứ đâu và cần được phổ biến rộng rãi để nhiều người nắm được các kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu, có thể đánh giá được tình huống, đưa ra quyết định thực hiện được các phương pháp sơ cấp cứu cần thiết, hỗ trợ nạn nhân giảm thiểu rủi ro, cứu sống nạn nhân khi chưa có sự hỗ trợ của y tế.

Nguyên tắc trong sơ cấp cứu

Người thực hiện sơ cấp cứu cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

- Giữ bình tĩnh, không được mạo hiểm với sự an toàn của bản thân cũng như sự an toàn của những người xung quanh nhằm ngăn chặn tình trạng có thêm người bị thương.

- Phải chắc chắn tằng hiện trường là an toàn.

- Thực hiện sơ cấp cứu ban đầu cho nạn nhân để bảo toàn tính mạng cho nạn nhân trong khi chờ sự cứu hộ của đội ngũ y tế.

Dưới đây là một số tình huống sơ cấp cứu trong trường hợp nạn nhân bị tai nạn:

Xử lý vết thương:

- Vết thương trầy xước, chảy máu nhẹ cần được rửa sạch bằng nước sạch để đẩy các chất bẩn ra ngoài. Nếu vết thương dính bùn đất, cát, dùng oxy già để rửa vết thương đẩy bùn đất ra ngoài.

- Lau sạch, rửa lại bằng nước xà phòng và thấm khô vết thương bằng gạc sạch.

Xử lý vết thương sâu, dài, chảy nhiều máu

Với vết cắt sâu ở chân, tay:

- Dùng tay sạch (dùng găng tay y tế nếu có) bóp chặt lên vết thương, tạo áp lực ngăn chảy máu. Dùng gạc, vải sạch để che vết thương.

- Băng thun quấn vết thương tạo áp lực cầm máu. Nếu máu thấm qua lớp băng, không gỡ bỏ, mà tiếp tục dùng thêm băng gạc áp tròng lên phía trên.

- Nếu vết cắt sâu, máu chảy ồ ạt cần gọi xe cấp cứu hoặc sự trợ giúp của người khác:

+ Rửa tay và đeo găng (nếu có).

+ Bộc lộ vết thương cần lấy bỏ các dị vật ở vị trí nông. Không được lấy bỏ các di vật đã cắm sâu vào vết thương.

+ Cần cầm máu bằng cách sử dụng vải băng ép trực tiếp lên vết thương, cần sử dụng băng vải sạch.

+ Gác chân hoặc tay bị thương cao hơn mức tim (nếu không bị gãy xương). Chúng ta cần đặt nạn nhân nằm ở tư thế thoải mái, đầu thấp.

+ Dùng băng cuộn để băng ép lên trên vết thương giúp cầm máu (nên sử dụng thêm mảnh vải vô trùng đệm ở giữa).

+ Đối với vết thương dị vật bám sâu, ta cần băng xung quanh dị vật để cố định nó. Nếu vết thương vẫn còn chảy máu, chúng ta không được dùng thêm gạc đệm ở giữa nữa mà đánh giá lại vết thương và đặt miếng đệm mới ở vị trí chính xác để cầm máu.

+ Tiếp tục kiểm tra đường thở và hô hấp của nạn nhân. Theo dõi thêm các dấu hiệu của sốc trong khi chờ lực lượng cấp cứu đến.

Nếu nạn nhân bị vết cắt sâu ở cổ

- Dùng tay đè chặt vết thương tạo áp lực cầm máu.

- Dùng băng thun quấn chéo qua cổ và nách để tạo áp lực cầm máu và nhanh chóng đưa nạn nhân vào viện.

Nạn nhân bị bong gân tổn thương dây chằng

- Trước tiên cần cởi giày, tất chèn ép quanh vùng bị chấn thương. Nên đắp khăn có bọc đá lạnh để giúp bớt sưng, giảm đau.

- Quấn băng cố định xung quanh phần khớp xương bị bong gân, tuy nhiên không được quấn chặt, vì vết thương sẽ sưng lên. Đồng thời đưa nạn nhân đến cơ sở y tế ngay sau khi băng bó xong.

Cách hồi sức tim phổi cho người bị ngạt thở

Hồi sức tim phổi là kỹ năng sơ cấp cứu cần thiết cho người bị ngừng tim, sốc mất máu, bất tỉnh… Nếu nạn nhân có 1 trong 3 dấu hiệu sau:

+ Hôn mê, lay gọi không tỉnh;

+ Lồng ngực không di động;

+ Không thấy mạch cổ, mạch bẹn.

Lập tức gọi cấp cứu 115 hoặc nhờ ai đó gọi thay còn mình thực hiện hồi sức cho nạn nhân. Nếu chỉ có mình bạn và nạn nhân, hãy tiến hành hồi sinh tim phổi trong 2 phút trước khi gọi cấp cứu.

Cách thực hiện:

- Đặt nạn nhân nằm trên mặt phẳng cứng, khô ráo, thoáng đãng. Nới lỏng quần áo và bỏ các trang sức trên ngực nạn nhân nếu có.

- Quỳ 2 chân sát bên hông nạn nhân.

- Đặt gốc cổ tay lên giữa ngực nạn nhân, giữa các xương sườn. Hai bàn tay chồng lên nhau.

- Tư thế người hồi sức tim phổi đúng là 2 cánh tay duỗi thẳng thành một góc 90 độ so với lồng ngực.

- Dùng sức nặng của thân trên (chứ không phải chỉ của cánh tay) khi ấn thẳng lồng ngực, độ lún ít nhất 5cm. Ấn mạnh và nhanh với tần số ít nhất 100 lần/phút.

- Sau khi ấn 30 lần, đẩy đầu nạn nhân ngửa ra sau và nâng cằm lên để mở đường thở. Chuẩn bị hà hơi thổi ngạt. Dùng tay kẹp chặt mũi và thổi hơi vào miệng nạn nhân trong 1 giây. Nếu lồng ngực phồng lên, cần thổi ngạt hơi thứ hai. Nếu lồng ngực không có dấu hiệu phồng lên, đẩy cằm ngửa lại và thổi ngạt lần thứ 2.

Nếu nạn nhân là trẻ em:

- Đặt 2 ngón tay của một bàn tay ở giữa vị trí nằm về phía dưới đường ngang nối 2 núm vú của trẻ.

- Tránh ấn nhầm do người lớn đặt tay quá sâu về phía dưới của ngực của trẻ

- Tay còn lại, bạn hãy đặt lên trán trẻ, cần giữ đầu trẻ hơi nghiêng về phía sau

- Sau đó tiến hành ấn xuống, tạo một áp lực ép sâu từ 1/3 -1/2 ngực trẻ

- Chúng ta cần ấn khoảng 30 lần. Sau mỗi lần ấn, bạn hãy để cho ngực trẻ trả lại trạng thái bình thường trước khi thực hiện lần ấn tiếp theo.

- Người sơ cứu cần tiến hành ấn “nhanh” và “mạnh”, tránh gián đoạn.

- Người sơ cứu cần đếm nhanh mỗi khi thực hiện động tác ấn xuống; “1,2,3…. 29,30, hết”

- Cần hà hơi thổi ngạt cho bé 2 lần nữa và nên làm cho lồng ngực phồng lên.

Trên đây là một số kỹ năng cơ bản trong sơ cấp cứu ban đầu. Việc nắm chắc các bước trong sơ cấp cứu ban đầu và tiến hành đúng các bước là điều rất quan trọng nhằm tránh xảy ra sai sót trong quá trình cấp cứu.

T.H (tổng hợp)